potrzeba neotanga
Oryginał: "The need for NeoTango". Autor: Steve Morrall (2005), tłum. Lechosław Hojnacki
Od tłumacza (2008 r.)
Steve Morrall, nauczyciel neotanga i Tango-DJ, w obu swoich zajęciach zawodowych posługuje się własną muzykalnoscią: gra na bandoneonie i fortepianie. Swoje umiejętności pedagogiczne wcześniej kształtował jako trener IT oraz instruktor jazdy konnej. Zbudował w ten sposób własną metodologię nauczania akcentującą harmonię duszy, ciała i umysłu, ukierunkowaną na pobudzanie pozytywnych motywacji do tańca.
Od tłumacza (2018 r.)
W ciągu ostatnich 10 lat tango jeszcze trochę dojrzało, a dokładniej - dojrzali ówcześni DJ-e. Być może dzisiaj Steve Morall nie napisałby takiego samego tekstu i może nie zagrałby tandy takiej, jaką opisuje w punkcie f. Wciąż pojawiają się jednak w świecie tanga nowi TDJ-e odkrywajacy wciąż na nowo, że można zburzyć stary porządek i wierzący, że tą metodą właśnie oni zbudują nowy - lepszy. I nowi tancerze, którzy chcą tańczyć do nietangowej muzyki.
Steve Morrall jest etatowym nauczycielem, muzykiem tanga i DJ-em tanga, którego środki do życia zależą od zachęcania ludzi do nauki tańca, od odtwarzania i grania muzyki, która sprawia, że chcą tańczyć.
Co to jest neotango?
Z mojego punktu widzenia neotango, to utwór muzyczny o czasie trwania nie dłuższym niż 3,5 minuty, posiadający zarówno rytmiczną, jak i muzyczną dramaturgię, najlepiej z chwytającym za serce tekstem, który nie tylko sprawia, że mam ochotę zatańczyć, ale także, że można do niego tańczyć tango, bo ma strukturę rytmiczną zbliżoną do 2:4, jak klasyczne tango. Poświęć kilka minut i posłuchaj poniższych przykładów tradycyjnego tanga nuevo oraz neotango dostępnych w sklepie muzycznym Apple iTunes, gdzie można bezpłatnie posłuchać próbek (od tłum.: lub w YouTube).
Tradycyjne Tango Złotej Ery:
"A la gran muñeca" (Carlos di Sarli z "Tangos Instrumentales para Bailar") >>YouTube
"Pata Ancha" (Osvaldo Pugliese z albumu 2 en 1) >>YouTube
"Desde al Alma" (Francisco Canaro z "Valsecito Amigos" (TangoWalc na 3/4) >>YouTube
Nuevo Tango:
"Libertango" (Astor Piazzolla)
Neotango Nowego Stulecia:
"Almost Blue" (Alison Moyet z "Voice").
"Leave Me Alone" (Natalie Imbruglia z "Left of the Middle")
"Secret" (Maroon 5 z "Songs about Jane") >>YouTube
Tradycyjne tango jest unikalnym stylem muzycznym zrodzonym w diasporze muzyków wielu narodowości, którzy znaleźli się w Buenos Aires na początku lat 1900-nych. Był to bez wątpienia tygiel muzyki świata; podgrzewany interferującymi folklorami i stylami muzycznymi przekazywanymi ze słyszenia i filtrowanymi przez pokolenia tradycji. Gram na bandoneonie i fortepanie i mam wielki szacunek dla tanga. Tradycyjne tango w swoich najlepszych wydaniach jest równie doskonałe i równie złożone jak symfonia, mimo że trwa zaledwie 200 sekund. Jest też stylem zawzięcie strzeżonym przez jego wyznawców.
Od połowy ubiegłego stulecia, tango ewoluowało w stronę tango nuevo. W latach 1960-tych wirtuoz bandoneonu i kompozytor Astor Piazzolla wyłamał się z popularnego stylu argentyńskiego tanga i zaczął rozwijać tango nuevo. W efekcie zaczął otrzymywać groźby śmierci ze strony wyznawców tanga oraz został obłożony ostracyzmem w rodzinnym kraju.
Dziś, w 23 lata po śmierci Piazzoli, powszechne w całym świecie uznanie dla jego muzyki potwierdziło artystyczną błyskotliwość tworzonego przez niego tango nuevo. Mimo to do dziś wielu tradycjonalistycznych tancerzy nadal utrzymuje: "to nie jest tango - nie da się tańczyć do Piazzoli".
Na całym świecie Tango Argentino odnotowuje renesans jako ekscytujący, pełen pasji taniec; popycha też do tańczenia ogromną liczbę ludzi. Ponieważ popularność tanga rośnie poza jego krajem ojczystym, tradycyjna muzyka tangowa jest - być może - nie w pełni rozumiana przez ludzi innych kultur. Bywa zbyt złożona dla interpretacji przez niedoświadczonych tancerzy. Ponadto, dla tancerzy spoza sfery hiszpańskojęzycznej emocjonalne teksty nie niosą znaczenia, zaś młodzi tancerze z trudem zmagają sie z rytmiczną złożonością klasycznego tanga.
W ostatnich kilku latach pojawiło się neotango, kiedy to nie-argentyńscy tancerze zaczęli poszukiwać ekspresji własnej za pomocą muzyki ich własnych kultur. Muzyka neotango ma rytm 2/4 i niekoniecznie została skomponowana jako tango. Jednak w swoich lirycznych sentymentach, warstwie emocjonalnej, rytmie i tempie, neotango użycza swojego potencjału interpretacyjnego tancerzom tanga.
Po co grać neotango?
Jest po temu kilka powodów i punktuję je, dając jednocześnie wyraz mojej najwyższej afirmacji tradycyjnego tanga:
a) Tradycyjne tango w swoich najlepszych wydaniach jest równie złożone i równie bogate jak symfonia. Trzeba wiele uwagi, aby usłyszeć wszystkie detale jego struktury muzycznej. Czy miałbyś ochotę przesłuchać wszystkie symfonie Beethovena jedna po drugiej na raz?
b) Kiedy zauważam, że dynamika milongi (prowadzonej przeze mnie - przyp. tłum.) słabnie - gram parę utworów neotango, między tandami tradycyjnego tanga, aby skontrastować paletę muzyczną. Wówczas zaangażowanie tancerzy ponownie rośnie, zaś dźwięki tradycyjnego tanga zyskują świeżą energię.
c) Często, po zagranej przeze mnie sekwencji neotango, tancerze podchodzą i pytają o szczegółowe informacje na temat usłyszanych utworów. Jest moją ambicją granie takiej muzyki, która motywuje ludzi do tańczenia, więc tego rodzaju reakcje są dla mnie jasnym dowodem, że ludzie chcą tańczyć do neotango.
d) Tancerze spoza kręgu hiszpańskojęzycznej kultury są pozbawieni odbioru całej intensywnej warstwy emocjonalnej, jaką niosą słowa tanga. Dlatego grywam muzykę neotango, której angielskojęzyczne teksty dobrze współbrzmią z etosem tanga.
e) Czasem, kiedy tańczę na innych (niż własna - przyp. tłum.) milongach, bywa, że sekwencja utworów nie jest zaplanowana tak, aby przyciągać swoją strukturą, zmienną dynamiką. Oczywiście najłatwiej puścić np. płytę Canaro i odtworzyć trzy kolejne utwory tego samego gatunku z rzędu. Jednak czyż nie lepiej wybrać najlepszy kawałek Canaro, najlepszy Calo i najlepszy Demare tak, aby wszystkie trzy do siebie pasowały (jednak zapewniając różny rytm, strukturę i aranżację),... a potem nagle ŁUP! - gramy Gorana Beregovica, jednocześnie zmieniając światła w sali! (używam czterech zmieniaczy kolorów NJD Spectre, sterowanych z pulpitu DJ-a).
f) Dobry DJ powinien znać własną muzykę, jednak musi być w stanie raczej spełniać potrzeby tancerzy, niż grać swoje ulubione kawałki. DJ jest usługodawcą, który musi znać upodobania i potrzeby swojej publiczności. Tu, na południu Anglii, niewątpliwie publiczność chce neotango, granego równolegle z tangiem tradycyjnym.
Czasy się zmieniają i ewoluują
Neotango ma swoich zwolenników i przeciwników. Niektórzy tancerze czują się tak głęboko związani z tradycyjnym tangiem, że nie zatańczą do niczego innego, jednak oni stanowią dziś mniejszość.
Muzyczne preferencje są sprawą osobistą. Nasze muzyczne potrzeby zmieniają się stosownie do naszych nastrojów i uczuć. Wiem także, że można polubić muzykę, która nam się wcześniej nie podobała. Kiedyś musiałem studiować Albana Berga do egzaminu i, w miarę wchodzenia w strukturę tej muzyki, w miarę coraz głębszego jej rozumienia, nie tylko coraz bardziej ją doceniałem, ale nawet dosłyszałem jej dziwne piękno.
W naszym osobistym poszukiwaniu piękna i wolności w tańcu, namawiam zarówno zwolenników, jak i przeciwników neotango do otwartości myślenia.
Fanom neotango powiadam: tradycyjne tango jest unikalne. Nie ma na świecie niczego porównywalnego. Szukajcie najlepszych przejawów gatunku i starajcie się wniknąć w tę muzykę aby usłyszeć jej prawdziwe piękno.
Tradycjonalistom mówię: zauważcie, że przyszłość tego tańca zależy od liczby nowych tancerzy, których przyciągnie. Jeżeli neotango powiększa tę liczbę - doceńcie je, tańczcie do niego, wasze umiejętności pomogą wam odnaleźć piękno tej bestii. Bądźcie adwokatami tradycyjnego tanga poprzez tańczenie. Jeżeli DJ gra tradycyjne tango lub tandę, która was zachwyci, powiedzcie mu to. Właśnie takie informacje kształtują jego playlistę.
Czasy zmieniają się i ewoluują. Tango w swoich dziecięcych czasach w Buenos Aires było sentymentalnym lamentem o braku kobiet (na początku lat 1900-nych na każdą kobietę przypadało 10 mężczyzn! >>zob. więcej). W roku 2005 mamy zupełnie inne powody, aby tańczyć tango. W naszych dzisiejszych poszukiwaniach wyrażamy siebie z pomocą muzyki, która dobrze współbrzmi z duszą tanga.
(c) copyright: Steve Morrall, 2005. Oryginał (ang.) dostępny: http://www.tango.uk.com/neotango.htm
Tłumaczenie: Lechosław Hojnacki, 2008, za zezwoleniem Autora